باتوجه به ارتقای استانداردهاي بين المللي دريانوردي و افزايش توان دانش فني عمليات تخليه و بارگيري کشتي ها در بنادر کشور در دهه های گذشته وقوع حوادثي از جمله غرق کشتي در حين عمليات تخليه و بارگيري به واقع دور از انتظار است. حتي در ريسک هاي بيمه اي کشتي ها آيتم غرق کشتي هاي کنوانسوني در حوضچه بنادر و حين عمليات تخليه و بارگيري تقريبا غير محتمل به نظر مي رسد.

حال بايد پرسيد چرا اين حادثه نادر در دريانوردي و بندر داری روزجهان، در پيشرفته ترين بندر تجاري کشور رخ مي دهد؟

اصولا تخليه بارگيري کشتي ها بر اساس پلان بارگيري از پيش تعيين شده و مورد توافق بين کشتي و بندر صورت مي پذيرد. با توسعه کانتينرزاسیون اهمیت بهره گيري از پلان بارگيري امري اجتناب ناپذير و جزو استانداردهاي هم ايمني و هم کارايي و سرعت عمليات و کاهش “سرويس تايم” که از آيتم هاي مقايسه اي و رقابت بنادر کانتينري است محسوب مي شود.

رقابتی که بندر شهید رجایی داعیه هاب شدن در بین بنادر کانتینری منطقه را دارد پرداختن و ارتقای روز افزون آن بایستی در دستور کار مدیران این بندر باشد.

در بارگيري کشتي هاي کانتيري باتوجه به مشخص بودن واحدهاي بارگيري و وزن از پيش تعيين شده هر کانتینر و همچنين استفاده از تجهيزات بندري از جمله گنتري کرين در بارگيري کشتي هاي کانتينري، وقوع حوادث ناشي از بارگيري بد و  ايجاد مشکلات تعادلي براي کشتي تقريبا قابل اجتناب است. ولي وقوع اين حادثه دليلي بر عدم پياده سازي فرآيندهاي استاندارد و درک نادرست مديران بزرگترين بندر کانتيري کشور و رها بودن این بندر در زمینه مدیریتی و نظارتی حتی در شرایطی که این بندر به دلیل ناتوانی همین مدیران بی کفایت در اجرای برنامه های توسعه ای و جذب کالا و خدمات، کمترین فعالیت کانتینری خود را تجربه می کند.

همواره در جلوگيري از بروز حوادث دريايي راه ها و موانع بسياری براي تامين ايمني و جلوگيري از بروز حوادث وجود دارد و به واسطه حجم خسارات و هزينه هاي بالاي جبران، کنترل، پاکسازي و نجات دريايي که بعضا ده ها برابر بيشتر از ارزش کالا و کشتي حادثه دیده به بنادر کشور نيز مي رسد بکار گیری اهرم های مدیریتی و نظارتی کم هزینه ترین و کارآمدترین روش جلوگیری از بروز حوادث در بنادر است.

با بکارگیری این موانع مي توان ضمن جلوگیری از بروز حوادث، از روند سریع و ایمن تخلیه بارگیری کشتی ها در بنادر اطمینان حاصل کرد، منتها بکارگيري ابزارهاي نظارتي نيازمند درک درست مديريت بنادر از اهميت نظارت و کنترل و انتقال نگرش صحيح از مديريت بندر به زيرمجموعه عملياتي است که حلقه مفقوده اين حادثه در بندر شهيد رجايي است.

مديرکل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان که حدود دو نيم سال است مديريت اداره کل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان را بر عهده دارد فرصت کافي براي استانداردسازي  و يا حداقل ارتقاي استانداردها و رويه هاي نظارتي که در گذشته در این بندر اجرا میشده را داشته که متاسفانه به دليل ديدگاه مديرکل  بنادر ودريانوردي استان هرمزگان و  با ورود به برخي موضوعات حاشيه اي و بيشترين اتکا به حمايت و پشتوانه مقام مدیرعامل سازمان بنادر و دريانوردي، لزومي بر پرداختن به مسايل مهم و کليدي حوزه مسوليت خود نمي ديد.

ايشان که بيشتر وقت خود را صرف انتصابات بحث برنگیز نزديکان ناتوان خود در لايه معاونين و ادارات کليدي اداره کل و بنادر ودريانوردي استان نموده که اين حادثه نتيجه مستقيم اين اقدامات مديرکل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان است.

البته اين نوع بکارگماردن نيروها در مناصب به دليل دخالت هاي مديرکل حتي در انجام جزئي ترين تصميمات و امورات در بنادر مي باشد به اين نحو که مديرکل فعلي در تمام زمينه هاي کاري و اجرايي دخالت مي کند بنابراين افراد توانا و کارشناسان کاربلد همواره با مديرکل فعلي بنادر و دريانوردي استان به مشکل برخورده و درنتيجه جای خود را به یاران مدیرکل داده و به حاشيه رانده شده اند.

مديرکل فعلي با گماردن افراد نزديک علي رغم ناشايستگي و ناتواني در اجراي وظائف محوله در حدانتظار بزرگترين بندر کانتينري کشور و سایر بنادر استان، تنها به تائيد تصميمات غلط و دخالت هاي نابجاي مديرکل بنادر و دريانوردي استان پرداخته اند و نتيجه اين گونه تک روي ها، عدم توجه به اصول اوليه ولو ساده اجراي يک عمليات معمول تخليه بارگيري مي باشد که مسوليت های مستقيم و غيرمستقيم آن به دليل عدم بکارگيري نيروهاي متخصص در راس کار، دخالت هاي نابجا و غيرکارشناسانه و سليقه اي در مباحث کارشناسي، عدم نظارت بر حوزه مسوليت خود، نداشتن نگرش جهاني و منش و عمل در حد اندازه يک بندر بين المللي دانست.

اما مهمترين نقطه ضعف مديرکل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان در بروز اين حادثه و تبعات آنرا بايستي عدم درک درست از شرايط حساس موجود کشور و عدم آماده سازي حوزه فعاليت در مواجهه با شرايط تحريم کنوني که بروز هرگونه حادثه در بنادر کشور موجب هدر رفتن تلاش ها در تامين نيازمندي هاي کشور و رفع موانع صادرات کالاي ايراني دانست که به واقع اين بي تدبيري اداره کل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان خود ايجاد کننده مانعی جدید در تحقق اين تلاش هاي کشور شده است.

اما مادامي که از نظر مدير عامل سازمان بنادر و دريانوردي، سمت اداره کل بنادر و دريانوردي استان هرمزگان تنها موقعيتي براي رزومه سازي دوستان و نزديکان بدون توجه به شايسته سالاري و توجه به گذشته پرفراز و نشيب و ناتواني در اجراي وظايف در مناسب قبلي باشد و درمقابل تمامی تلاش ها براي جلوگيري از ادامه روند رو به عقب بنادر استان مقاومت کند و به حمايت همه جانبه از اقدامات نادرست و کج روي و تکروي هاي مديرکل پروازي استان که مسوول بروز این حادثه است برآید تکرار اين چنين حوادثي دور از انتظار نيست.

هر چند مدیران پروازی از خود منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس تا بنادر، درد مشترکی است اما ارتباط با رسانه ها در اتوبانی یک طرفه برای دیکته اطلاع رسانی و بمباران اخبار مورد نظر نشان می دهد روابط عمومی پرتلاش این بخش نیز مانند سایر بخشها چندان اختیاری ندارد و هر روز دیوار بین صنایع و بنادر و هرمزگانیها بلندتر می شود اما غافل از اینکه دنیای مجازی امروز هرگونه دیوار واقعی را هم میشکند…

یادداشت: صبا